Sunday, March 31, 2024

Willem Dircksz. de Lange and Johannes van den Bergh on Kristina's departure from Sweden, stay in Hamburg and stay in Antwerp, year 1654 (New Style dates used)

Source:

Reyse van hare doorluchtige majesteyt Christina, koninginne van Sweeden, gedaen door de Nederlanden, Duytslant, Vranckrijck, Italien, en andere gewesten des werelts, van haer eerste uyt-tocht uyt Sweeden, in den jare 1654 tot haer wederkomste in den jare 1660, pages 3 to 4, published by Willem Dircksz. de Lange, 1660
Reyse van hare Doorluchtige Majesteyt Christina, Koninginne van Sweden, gedaen door de Nederlanden, Duytslant, Vranckrijck, Italien, en andere gewesten des werelts, volume 1, pages 5 to 6, published by Johannes van den Bergh, 1660

Above: Kristina.

The account:

De Koninginne van Sweeden / dan uyt 'et Rijck reysende / soude na alle meeninge over Zee na Pomeren trecken / om de Landen en Goederen / tot hun onderhoudt gegeven te besichtigen: De Koninck liet seven groote Schepen gereet maken om haer te geleyden / onder 't Beleydt van Wrangel, en gaf aen den Gouverneur van Oelandt ordre voor alle bereydtselen / die de Konincklicke Majesteyt waerdigh waren / om haer te ontfangen: Zy maeckte oock een schijn dat se daer na toe wilde / en al ree een dagh gereyst hebbende / raemde sy haer Reyse te Landt te nemen / en dwars door Denemarcken te trecken / 't welck sy dede / en quam den 28 dagh van Hoymaent tot Hamborgh, bleef eenige dagen onbekent / om dat se Mannelicke kleederen aen had / 't hair eenighsins gekort / in 't Grauw / en op zijn Holsteyns / met een Sluyer om den Hals / en den Hoet aen een zyde opgerolt: Zy vernoeghde haer gehuysvest en onthaelt te zien / in 't Huys van een besonder Persoon haren Vrindt: Eenighe meynen haer korts daer na / in voorige gestalte / tot Utrecht en elders (doch onbekent) gesien te hebben / vermits sy den 6 dagh van Oogstmaent tot Antwerpen aenquam / geherberght ten huyse van den E. Geerard Saljau; hier toonde sy hun gheneghentheydt tot de Roomsche Godtsdienst / en ginck eerst by de Carmeliten, en daer na by de Iesuiten en andere Collegien te eren / daer yeder zijn sobere ghewoonte in 't schaffen onderhieldt: Eenighe maenden verbleef sy binnen Antwerpen, besagh alles / trock oock na sommige buyten Kloosters / stelde middeler tijdt een nieuwe Levereye toe / om daer mede insghelijcks 't Hof van Brussel te gaen besien.

With modernised spelling:

De koninginne van Zweden, dan uit 't rijk reizende, zoude na alle meninge over zee na Pomeren trekken, om de landen en goederen tot hun onderhoud gegeven te bezichtigen. De koning liet zeven grote schepen gereed maken om haar te geleiden onder 't beleid van Wrangel, en gaf aan den gouverneur van Öland order voor alle bereidselen die de Koninklijke Majesteit waardig waren om haar te ontvangen. Zij maakte ook een schijn dat ze daarna[ar]toe wilde, en alree een dag gereisd hebbende, raamde zij haar reize te land te nemen en dwars door Denemarken te trekken; 't welk zij dede en kwam den 28 dag van Hooimaand tot Hamburg, bleef enige dagen onbekend omdat ze mannelijke klederen aan had, 't haar enigszins gekort, in 't grauw, en op zijn Holsteins met een sluier om den hals en den hoed aan een zijde opgerold.

Zij vernoegde haar gehuisvest en onthaald te zien in 't huis van een bijzonder persoon haren vriend. Enige menen haar korts daarna in vorige gestalte tot Utrecht en elders (doch onbekend) gezien te hebben, vermits zij den 6 dag van Oogstmaand tot Antwerpen aankwam, geherbergt ten huize van den eerbare Gerard Saljau; hier toonde zij hun genegenheid tot de Roomse godsdienst en ging eerst bij de Karmelieten en daarna bij de Jezuïten en andere collegien te eren, daar ieder zijn sobere gewoonte in 't schaffen onderhield.

Enige maanden verbleef zij binnen Antwerpen, bezag alles, trok ook na sommige buiten kloosters, stelde middelertijd een nieuwe liverei toe, om daarmede insgelijks 't hof van Brussel te gaan bezien.

French translation (my own):

La reine de Suède, alors en voyage hors du royaume, voulait, après tout, se rendre par mer en Poméranie, pour visiter les terres et les domaines donnés pour son entretien. Le roi disposait de sept grands navires prêts à la conduire sous l'administration de Wrangel, et il donna des ordres au gouverneur d'Ölande pour tous les préparatifs dignes de la Majesté Royale pour la recevoir. Elle a également prétendu qu'elle voulait y aller et, ayant déjà voyagé pendant une journée, elle a prévu d'atterrir et de traverser le Danemark, ce qu'elle a fait, et est arrivée à Hambourg le 28 juillet. Elle est restée inconnue quelques jours car elle portait des vêtements virils, les cheveux légèrement raccourcis, de couleur grise, et à la manière Holstein avec un voile autour du cou et un chapeau retroussé sur un côté.

Elle était heureuse de se voir logée et divertie dans la maison d'une personne spéciale, son amie. Certains croient l'avoir vue peu de temps après sous sa forme antérieure à Utrecht et ailleurs (mais incognito), car elle est arrivée à Anvers le 6 août, hébergée chez l'honorable Gérard Saljau; ici, elle montra son affection pour la religion romaine et se rendit d'abord chez les Carmélites, puis chez les Jésuites et dans d'autres collèges pour les honorer, chacun gardant son austère habitude de procurer.

Elle resta plusieurs mois à Anvers, vit tout, se rendit même dans certains monastères à l'extérieur et installa entre-temps une nouvelle livrée, avec laquelle elle visita également la Cour de Bruxelles.

Swedish translation (my own):

Sveriges drottning, som då reste ut ur riket, ville efter alla åsikter resa sjövägen till Pommern, för att beskåda de för hennes underhåll givna mark och gods. Konungen lät bereda sju stora skepp att föra henne under Wrangels förvaltning, och han gav order till guvernören på Öland om alla förberedelser värdiga Kungliga Majestät att ta emot henne. Hon låtsades också, att hon ville dit, och redan efter att ha rest en dag, planerade hon att landa sin resa och gå rakt igenom Danmark, vilket hon gjorde också, och kom till Hamburg den 28 juli. Hon förblev okänd i några dagar eftersom hon bar manliga kläder, håret något förkortat, i grått och i holsteinsk stil med en slöja runt halsen och en hatt upprullad på ena sidan.

Hon var glad över att se sig själv inhyst och underhållen i en besynnerliga persons hus, hennes vän. En del tror att de såg henne kort därefter i hennes tidigare form i Utrecht och på andra ställen (men inkognito), ty hon anlände till Antwerpen den 6 augusti, värd hos den ärade Gerard Saljau; här visade hon sin tillgivenhet för den romerska religionen och gick först till karmeliterna och sedan till jesuiterna och andra kolleger för att hedra dem, eftersom alla behöll sin strama vana med att skaffa.

Hon stannade i Antwerpen i flera månader, såg allt, gick till och med till några kloster utanför och installerade under tiden en ny livré, med vilken hon också besökte Bryssels hov.

English translation (my own):

The Queen of Sweden, then traveling out of the kingdom, would, after all opinions, travel by sea to Pomerania, to view the lands and estates given for her maintenance. The King had seven large ships prepared to conduct her under the administration of Wrangel, and he gave orders to the governor of Öland for all preparations worthy of the Royal Majesty to receive her. She also pretended that she wanted to go there, and having already traveled for a day, she planned to land her journey and pass right through Denmark, which she did, and came to Hamburg on the 28th day of July. She remained unknown for a few days because she was wearing masculine clothes, her hair slightly shortened, in grey, and in the Holstein style with a veil around her neck and a hat rolled up on one side.

She was pleased to see herself housed and entertained in the house of a special person, her friend. Some believe that they saw her shortly afterwards in her previous form in Utrecht and elsewhere (but incognito), because she arrived in Antwerp on the 6th day of August, hosted at the home of the honourable Gerard Saljau; here she showed her affection for the Roman religion and went first to the Carmelites and then to the Jesuits and other colleges to honour them, as everyone maintained his austere habit in procuring.

She stayed in Antwerp for several months, saw everything, even went to some monasteries outside, and in the meantime installed a new livery, with which she also visited the court of Brussels.

No comments:

Post a Comment